شناخت صنعت نفت و گاز
آشنایی با صنعت نفت و گاز نه تنها برای تصمیم گیری و سرمایه گذاری در این صنایع بسیار حائز اهمیت است بلکه امروزه جز مهم ترین بحث های سیاسی و اقتصادی مطاح می شود.
آنچه در این قسمت به آن می پردازیم
نفت و گاز از کجا به وجود آمده اند؟
نفت بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی بقایای موجودات زنده در طی چند صد میلیون سال در لایه های سنگی که به آن اصطلاحا سنگ منشاء یا سنگ مادر می گویند ، در اثر دما و فشار زیاد به وجود آمده است سپس به لایه سنگ دیگری که به آن سنگ مخزن گفته می شود روان می گردد که اصطلاحا به آن مهاجرت نفت می گویند.
لایه سنگ مخزن دارای خلل و فرجی است که توانایی ذخیره نمودن سیال را دارد. برای آن که نفت در سنگ مخزن باقی بماند و در اثر گذشت صدها میلیون سال از بین نرود باید لایه سنگ غیر قابل نفوذ که به آن Caprock گفته می شود بالای آن وجود داشته باشد تا نفت در سنگ مخزن در موقعیت و شرایط خاصی محبوس گردد که به اصطلاح به آن تله نفت گیر گویند.
طبق توضیحاتی که داده شد مشخص می شود که منشا نفت و گاز یکسان است و هر دو جز سوخت های فسیلی مهم که ترکیبات هیدرو کربنی دارند دسته بندی می شوند.
دلیل اهمیت سوخت های فسیلی(از جمله نفت و گاز)
- میزان انرژی ذخیره شده در هر یک کیلو سوخت فسیلی از هر سوخت دیگری یا منبع انرژی دیگری بیشتر است.
- زمان آزاد سازی انرژی سوخت های فسیلی از سایر منابع تامین انرژی پایین تر است و قابل حمل برای مدت زمان طولانی تری است.
تاریخچه پیدایش نفت و گاز
در دوران باستان اقوام متمدنی که در منطقه بین النهرین یا عراق امروزی زندگی می کردند با برخی منابع نفتی آشنایی داشتند.آن ها از قیر به عنوان ماده غیرقابل نفوذ برای عایق کاری کشتی ها استفاده می کردند.در قرون وسطی مسلمانان با تولید نفت سفید از آن برای چراغ ها استفاده کردند و خیابان ها و حمام های شهر بغداد را به وسیله قیر و ماسه پوشاندند.در قرن نهم میلادی در باکو اولین میدان نفتی دنیا ساخته شد و مارکوپولو طی سفر خود به آن جا در قرن سیزدهم عنوان می کند که محصولات این میدان نفتی با صدها کشتی حمل می شده.در داستان ها هم آمده که نوح کشتی خود را با قیر پوشانده تا آب به درون آن نفوذ نکند.
اولین چاه نفت مدرن کشف شده در فرانسه در سال 1745 و اولین چاه استخراج نفت در پنسیلوانیا و در سال 1859 حفاری شد.
در اواسط قرن نوزدهم با توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری و در اواخر همین قرن با پیشرفت تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت و استفاده از نفت در موارد غیر سوختی موجب جهش فوق العاده ای در این بخش اقتصادی شد به طوری که امروزه صنایع پالایش نفت نقش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه دارد.
مراحل و بخش های عملیاتی صنعت نفت
- بخش تصفیه خوراک
- بخش بازیافت مواد باارزش
- بخش واکنش شیمیایی
- بخش جداسازی محصول
انواع تجهیزات در صنعت نفت
- تجهیزات واکنش
- تجهیزات جداسازی
- تجهیزات تبادل حرارت
- تجهیزات انتقال سیالات
- تجهیزات ذخیره سازی
- تجهیزات ابزار دقیق و کنترل
- تجهیزات ایمنی
انواع پالایشگاه های نفت و گاز
اگرمایلید در مورد فرایند تولید پالایشگاه های نفت و گاز بیشتر بدانید می تونید به مقاله صنعت پتروشیمی مراجعه کنید.
پالایشگاه های گاز ایران
- پالایشگاه گاز پارس جنوبی
- پالایشگاه گاز ایلام
- پالایشگاه گاز بیدبلند
- پالایشگاه گاز پارسیان
- پالایشگاه گاز خانگیران
- پالایشگاه گاز سرخون و قشم
- پالایشگاه گاز فجر جم
تمام این پالایشگاه ها دولتی هستند و هیچ کدام از آن ها در بازار بورس عرضه نشده اند.
پالایشگاه های نفت ایران
در عکس زیر مقایسه ی پالایشگاه های فعال کشور را مشاهده می کنید:
وضعیت مال
مالکیت پالایشگاه های نفت ایران
در مجموع 6.33 درصد کل پالایشگاه های نفتی ایران مالکیت خصوصی دارند و در بازار بورس عرضه شده اند و ما برای تحلیل بنیادی به سراغ پالایشگاه هایی می رویم که مالکیت خصوصی دارند مثل: بندرعباس، اصفهان ، تهران ، تبریز ، شیراز و لاوان
ضریب پیچیدگی پالایشگاه های نفت
پالایشگاه ها با توجه به پیچیدگی فناوری های خود فراورده های مختلفی تولید می کنند.
درجه پیچیدگی در یک پالایشگاه در واقع به توانایی تولید محصولات باارزش در آن اطلاق می شود و این شاخص از مهم ترین عوامل موثر بر وضعیت سوددهی صنعت به شمار می رود.
با توجه به محاسبات و تحقیقات انجام شده برای پیچیدگی و به روز بودن پالایشگاه های ایران به عدد نلسون یعنی حدود 4.3 رسیده اند که عدد پایینی است.
کرک اسپرد چیست؟
کرک اسپرد – Crack spread – یک کلمه پر کاربرد در صنعت پالایش نفت و فرآورده های نفتی است که به فاصله بهای یک بشکه محصول تولیدی پالایشگاهی و یک بشکه نفت خام دریافتی توسط پالایشگاههای فعال در سراسر جهان، اشاره دارد.
تولیدکنندگان بزرگ نفت در جهان
آمریکا در رده اول بزرگ ترین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نفت دنیا قرار گرفته و ایران در این رتبه بندی در رده پنجم قرار دارد
عربستان سعودی دومین بزرگترین تولید کننده ی نفت در جهان است که در سال 2018 ، 13 درصد نفت دنیا را تولید کرده است و بزرگ ترین صادرکننده ی نفت خام به شمار می رود.
بزرگ ترین صادرکنندگان نفت خام
بزرگ ترین واردکنندگان نفت خام
عوامل موثر بر قیمت نفت خام
قیمت نفت خام محرک اصلی محصولات پالایشگاهی است و با آن ها همبستگی کامل دارد
از عوامل موثر و مهم تاثیر گذار بر قیمت نفت می توان به عوامل زیر اشاره کرد:
- تقاضای نفت
- تغییر در تولیدات کشورهای غیراوپک
- عوامل سیاسی و بین المللی
- و…
لینک های مفید صنعت پالایشی
عوامل موثر بر آینده صنعت پالایشی
صنعت پالایشی به عنوان یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد هم از سمت اقتصاد جهانی تاثیر می پذیرد و هم بر اقتصاد جهانی تاثیرگذار است و چهار متغیر می توانند بر آینده این صنعت تاثیر بگذارند.
- تقاضای فرآورده های نفتی بخصوص بنزین و گازوئیل در دنیا
- عرضه خوراک صنعت پالایش
- قوانین زیست محیطی
- مسائل فناورانه
برای تحلیل بهتر سهام این صنایع از نظر تکنیکال می تونید از دستیار هوشمند تحلیل تکنیکال موج سوم استفاده کنید.