مفاهیم پایه فارکس: پیپ، لات، لوریج و اسپرد به زبان ساده
بازار فارکس (Foreign Exchange Market) به عنوان بزرگترین بازار مالی جهان، روزانه حجم معاملاتی بیش از ۷ تریلیون دلار را به خود اختصاص میدهد. برای هر تازهکاری که میخواهد وارد دنیای جذاب و پرریسک بازار فارکس شود، درک مفاهیم پایه فارکس اولین و حیاتیترین گام است. بدون تسلط بر این مفاهیم، نه تنها معاملهگری غیرممکن است، بلکه درک تحلیلها، مدیریت ریسک و محاسبه سود و زیان نیز امکانپذیرنیست.
پیپ واحد اندازهگیری قیمت
پیپ چیست؟
سادهترین تعریف برای پیپ این است: کوچکترین واحد تغییر قیمت در یک جفت ارز. کلمه PIP مخفف Percentage in Point یا Price Interest Point است. در واقع، پیپ معیاری است که با آن سود و زیان خود را محاسبه میکنیم. برای درک بهتر، فرض کنید قیمت جفت ارز EUR/USD (یورو به دلار آمریکا) از ۱.۱۰۵۰ به ۱.۱۰۵۱ تغییر کند. این حرکت یک واحدی، دقیقاً برابر با یک پیپ است.
نحوه محاسبه پیپ
در گذشته، بیشتر جفت ارزها تا چهار رقم اعشار میشدند (به جز ین ژاپن که تا دو رقم اعشار بود). در این سیستم، یک پیپ برابر با ۰.۰۰۰۱ (یک دههزارم) واحد از ارز پایه (ارز سمت چپ) بود. اگر EUR/USD از ۱.۱۲۵۰ به ۱.۱۲۶۰ برود، ۱۰ پیپ افزایش داشته است.
اگر GBP/JPY (پوند به ین) از ۱۵۰.۰۰ به ۱۵۰.۱۰ برود، ۱۰ پیپ افزایش داشته است (در اینجا، پیپ همان ۰.۰۱ است).
امروزه با ظهور پلتفرمهای مدرن، بسیاری از بروکرها قیمتها را تا پنج رقم اعشار (و برای جفت ارزهای شامل ین، تا سه رقم اعشار) نشان میدهند. در این سیستم، رقم پنجم (که یکدهم پیپ است) “پیپت” (Pipette) نامیده میشود. بنابراین، اگر EUR/USD از ۱.۱۰۵۰۱ به ۱.۱۰۵۰۲ برود، یک پیپت تغییر کرده است (۱۰ پیپت = ۱ پیپ).
اندازه استاتدارد علامت یا لات (LOT)
لات چیست؟
لات (Lot) در واقع واحد اندازهگیری حجم معامله شماست. همانطور که برای خرید نفت از “بشکه” و برای خرید طلا از “اونس” استفاده میکنیم، در فارکس واحد استاندارد معامله “لات” است. در گذشته، یک لات استاندارد برابر با ۱۰۰,۰۰۰ واحد از ارز پایه بود. اما امروزه برای سرمایهگذاران خرد، اندازههای کوچکتری نیز تعریف شده است.
اندازههای مختلف لات
۱. لات استاندارد:(Standard Lot) برابر با ۱۰۰,۰۰۰ واحد از ارز پایه است، وقتی شما ۱ لات استاندارد از EUR/USD معامله میکنید، در واقع ۱۰۰,۰۰۰ یورو را در مقابل دلار معامله کردهاید و در این حالت، ارزش هر پیپ تقریبا 10 دلار است.
۲. مینی لات: (Mini Lot) برابر با ۱۰,۰۰۰ واحد از ارز پایه (۰.۱ لات استاندارد) است. هر پیپ در مینی لات معادل 1 دلار است.
۳. میکرو لات (Micro Lot): برابر با ۱,۰۰۰ واحد از ارز پایه (۰.۰۱ لات استاندارد) است و هر پیپ در اینجا معادل 0.1 دلار است.
بعضی وقتها در فارکس شما این امکان را دارید که با بیش از سرمایه خودتون معامله کنید اما چجوری؟
لوریج در فارکس چیست؟
لوریج در فارکس یا “اهرم”، ابزاری است که به شما امکان میدهد با سرمایهای بسیار بیشتر از موجودی واقعی حساب خود معامله کنید. در واقع، بروکر این پول اضافی را به شما قرض میدهد تا بتوانید با حجم بالاتری معامله کنید سود بیشتری به دست آورید.
فرض کنید شما ۱۰۰۰ دلار در حساب خود دارید و از لوریج ۱:۱۰۰ استفاده میکنید. در این حالت، قدرت معاملاتی شما نه ۱۰۰۰ دلار، بلکه ۱۰۰۰ × ۱۰۰ = ۱۰۰,۰۰۰ دلار خواهد بود. این یعنی شما میتوانید ۱ لات استاندارد معامله کنید، در حالی که تنها ۱۰۰۰ دلار سرمایه دارید.
حالا چجوری سود با لوریج محاسبه میشود:
مثال محاسبه سود:
شما ۱۰۰۰ دلار دارید و با لوریج ۱:۱۰۰، یک معامله ۱ لاتی (۱۰۰,۰۰۰ واحدی) روی EUR/USD باز میکنید. اگر قیمت ۱۰۰ پیپ به نفع شما حرکت کند (با فرض ارزش ۱۰ دلار برای هر پیپ در ۱ لات)، سود شما میشود: ۱۰۰ پیپ × ۱۰ دلار = ۱۰۰۰ دلار. شما با ۱۰۰۰ دلار سرمایه، ۱۰۰۰ دلار سود کردهاید (بازدهی ۱۰۰٪). بدون لوریج، برای معامله ۱ لات نیاز به ۱۰۰,۰۰۰ دلار داشتید و سود ۱۰۰۰ دلاری تنها ۱٪ بازدهی داشت.
اما حتما حواستون به این نکته باشه:
خطرات لوریج:
در مثال قبل، اگر قیمت بر خلاف جهت شما حرکت کند، داستان کاملاً متفاوت خواهد بود. اگر قیمت تنها ۱۰۰ پیپ بر خلاف شما حرکت کند، شما ۱۰۰۰ دلار از دست میدهید. این یعنی کل سرمایه شما نابود میشود. به این حالت کال مارجین میگویند.
در نتیجه لوریج (یک شمشیر دو لبه) است. اگرچه پتانسیل سودآوری را به شدت افزایش میدهد، اما به همان اندازه نیز میتواند خطرناک باشد و باعث از دست رفتن سریع سرمایه شود.
در کنار مباحث پایه باید بدونید که هر معامله در فارکس یک هزینه پنهان نیز دارد: که اصطلاحا به اون اسپرد میگویند:
اسپرد چیست؟
تا اینجا با مفاهیم سود و زیان آشنا شدیم. اما بروکرها چگونه درآمدزایی میکنند؟ پاسخ در مفهوم اسپرد نهفته است. اسپرد تفاوت بین قیمت خرید (Ask) و قیمت فروش (Bid) در یک جفت ارز است. این تفاوت، در واقع کارمزدی است که شما به صورت غیرمستقیم به بروکر خود پرداخت میکنید.
اسپرد هزینه اولیه و اجتنابناپذیر هر معامله است. وقتی شما یک معامله باز میکنید، بلافاصله و در همان لحظه آغازین، به اندازه اسپرد در ضرر هستید! برای اینکه معامله شما به سوددهی برسد، اول باید قیمت به اندازه اسپرد حرکت کند تا هزینه آن جبران شود، سپس هر حرکت بعدی، سود واقعی شما خواهد بود.
- اسپرد ثابت (Fixed Spread) این اسپرد بدون توجه به شرایط بازار، همیشه عدد ثابتی است. مناسب برای معاملهگران تازهکار است.
۲. اسپرد شناور (Floating/Variable Spread) این اسپرد بسته به نوسانات بازار و حجم معاملات، دائماً در حال تغییر است. زمانهای اعلام خبرهای مهم اقتصادی یا زمانی که بازار نقدینگی کمتری دارد (مثل اوایل یا اواخر جلسه معاملاتی)، اسپردها به طور قابل توجهی نوسان میکنند.
فارکس جوانب زیادی دارد که شما اگر بخواهید به صورت حرفهای در این بازار فعالیت کنید باید با آنها آشنا باشید اما قطعا مبانی اولیه اهمیت زیادی را دارد؛ بیشتر اوقات همین مبانی شما از ضررهای بزرگ نجات میدهد جرا که بسیاری از بروکرها از عدم آگاهی نسبت به لوریج و اسپرد سوء استفادده کرده و تبلیغات وسیعی در این حوزه میکنند که در نهایت منجر به ضرر معاملهگران میشود.
