فارکس چیست؟ راهنمای کامل برای ایرانیان

فارکس چیست؟ راهنمای کامل برای ایرانیان

اولین پرسشی که هرکس در بدو ورود به یک بازار براش پیش میاد کلیات بازار و ماهیت اون هست

پس اول باید بدونیم فارکس چی هست؟

فارکس (FOREX) که مخفف «Foreign Exchange Market» است، به زبان ساده، بازار تبادل ارز خارجی است. این بازار بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی در سراسر جهان محسوب می‌شود که در آن ارزهای مختلف ملی در برابر یکدیگر معامله می‌شوند. حجم معاملات روزانه در این بازار به بیش از ۷ تریلیون دلار می‌رسد که از این نظر از باقی بازارها بسیار جلوتر است. فارکس در در هسته مرکزی خود،  شبیه به صرافی‌هایی است که در آن یک ارز (مثلاً یورو) را با ارز دیگری (مثلاً دلار آمریکا) معامله می‌کنیم. اما در مقیاسی بسیار بزرگتر، پیچیده‌تر و با اهدافی فراتر از سفر. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از نوسانات قیمت ارزها برای کسب سود استفاده می‌کنند.

شاید مرور برخی اتفاقاتی که در این بازار افتاده به درک بهتر بزرگی این بازار و این که به چی طرف هستیم کمک کنه؛ داستان جورج سورس یک مثال خوب برای این داستان هست کسی که بانک مرکزی انگلستان رو در این بازار شکست داد اما چجوری؟

 جورج سوروس در مقابل بانک مرکزی انگلستان

این  یکی از مشهورترین و اسطوره‌ای‌ترین نبردهای تاریخ مالی جهان است. این واقعه به چهارشنبه سیاه معروف است که  در ۱۶ سپتامبر ۱۹۹۲ اتفاق افتاد، نمادی از پیروزی یک معامله‌گر زیرک بر یک نهاد قدرتمند دولتی است. در آن زمان، بسیاری از کشورهای اروپایی ارزهای خود را در یک محدوده نوسان مشخص نسبت به یکدیگر ثابت نگه داشته بودند. این رویکرد قرار بود به ثبات مالی اروپا کمک کند و مقدمه‌ای برای ایجاد یورو باشد. انگلستان نیز پوند خود را به این سیستم پیوند داده بود و متعهد شده بود که نرخ برابری پوند به مارک آلمان را حدود ۲.۷۱۵ مارک نگه دارد. اقتصاد انگلستان در رکود بود و نرخ بهره بالا، این رکود را تشدید می کرد. از طرفی، مارک آلمان به دلیل قدرت اقتصادی این کشور، بسیار قوی بود. حفظ پوند در کنار مارک قوی، برای انگلستان بسیار پرهزینه و سخت بود. جورج سوروس و صندوق سرمایه‌گذاری او با نام کوانتوم فاند تحلیل کردند که وضعیت اقتصادی انگلستان به گونه‌ای است که نمی‌تواند به طور مصنوعی پوند را در این سطح گران نگه دارد. آن‌ها پیش‌بینی کردند که انگلستان مجبور خواهد شد پوند را کاهش ارزش دهد یا   از سیستم ثبات نرخ ارزها خارج شود. در نهایت بر اساس این تحلیل او مقادیر کلانی پوند به مارک آلمان و فرانک فرانسه فروخت. هدف او این بود که بعداً وقتی قیمت پوند سقوط کرد، پوند را با قیمت بسیار کمتری بخرد و به طلبکاران بازگرداند و تفاوت قیمت را به عنوان سود برداشت کند. او همچنین به صورت همزمان سهام و اوراق قرضه آلمان و فرانسه را خرید، او بر این باور بود که خروج پوند از سیستم ثبات، به نفع مارک آلمان و فرانک فرانسه خواهد بود. بنابراین در آن سوی معامله، روی تقویت این ارزها سرمایه‌گذاری کرد.

چهارشنبه سیاه

بانک مرکزی انگلستان تا آخرین لحظه سعی کرد با استفاده از ذخایر ارزی خود، پوند را خریداری کند و نرخ آن را نگه دارد. آن‌ها حتی نرخ بهره را در یک روز بسیار افزایش دادند تا سرمایه‌گذاران را به نگهداری پوند ترغیب کنند. اما فشار بازار و حملات سفته‌بازانی مانند سوروس که دائماً در حال فروش پوند بودند، بسیار قوی‌تر از توان بانک مرکزی بود. در پایان آن روز، بانک مرکزی انگلستان تسلیم شد و از سیستم ثبات نرخ خارج شد.

این بازار با کسی شوخی نداره

این داستان نشان می‌دهد که حتی این بازار به بانک‌های مرکزی هم رحم نمی‌کنه و استراتژی استباه هرکسی رو پایین می‌کشه

علاوه بر این، داستان‌های بسیار زیادی در خصوص سقوط معامله‌گران بزرگ در این بازار یا بازارهای مشابه وجود داره

حالا که کلیت بازار و برزگی آن را درک کردید باید ببینیم مکانیسم اصلی این بازار چی هست؟ اصلا به چه صورتی فعالیت داره؟

بازار فارکس چگونه کار می‌کند؟

درک مکانیسم بازار فارکس برای درک کل این حوزه ضروری است. برخلاف بورس اوراق بهادار که مکان فیزیکی مشخصی دارد، فارکس یک بازار فرابورسی (Over-the-Counter) یا به اصطلاح «شبکه‌ای بین بانکی» است. این بدان معناست که معاملات به صورت الکترونیکی و مستقیم بین شرکت‌کنندگان از سراسر جهان و از طریق شبکه‌ای از کامپیوترها انجام می‌شود. معاملات در این بازار به صورت ۲۴ ساعته و در ۵ روز هفته (از دوشنبه تا جمعه به وقت جهانی) جریان دارد. مهم‌ترین مراکز مالی جهان که این چرخه را تشکیل می‌دهند، سیدنی، توکیو، لندن و نیویورک هستند. معامله در بازار فارکس همیشه به صورت جفت ارز  (Currency Pair)  انجام می‌شود، برای مثال EUR/USD (یورو در برابر دلار). وقتی شما این جفت ارز را می‌خرید، در واقع در حال خرید یورو و فروش دلار به طور همزمان هستید. سود یا زیان شما از تفاوت قیمت خرید و فروش این جفت ارز ناشی می‌شود.

اما برای آموزش چیکار کنیم و اصلا از کجا شروع کنیم؟

ورود بدون دانش به این بازار می‌تواند منجر به از دست دادن سرمایه شود. بنابراین یک مسیر پیشنهادی برای آموزش به شرح زیر است:

1- یادگیری مفاهیم پایه: پیش از هر چیز، باید با مفاهیمی مانند پیپ، لات، اهرم یا لوریج، مارجین  و اسپرد آشنا شوید. این مفاهیم الفبای معامله‌گری در فارکس هستند. (در مقاله قبل هر کدام از مفاهیم رو توضیح دادیم لینک).

2- تحلیل بازار: برای موفقیت در فارکس، باید توانایی پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها را داشته باشید. این کار از طریق دو روش اصلی انجام می‌شود:

تحلیل تکنیکال: مطالعه نمودارهای قیمت و استفاده از اندیکاتورها و ابزارهای مختلف برای شناسایی روندها و الگوهای بازار.

تحلیل فاندامنتال:  بررسی اخبار و رویدادهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که بر ارزش ارزهای کشورها تأثیر می‌گذارند.

تمرین در حساب دمو: تقریباً تمام بروکرها حساب‌های معاملاتی مجازی و رایگان در اختیار شما قرار می‌دهند. این حساب که با پول مجازی شارژ می‌شود، به شما امکان می‌دهد در یک محیط کاملاً واقعی اما بدون ریسک، تمرین کنید و استراتژی‌های خود را بیازمایید.

مدیریت سرمایه و ریسک: این مهم‌ترین بخش آموزش فارکس است. شما باید آموزش لازم برای تعیین حد سود و حد ضرر را ببینید و به آن پایبند باشید و هرگز بیش از توانایی مالی خود ریسک نکنید.

(لینک به مقالات دیگر توضیح مفاهیم فارکس)

این بازار همواره چالش‌ها و فرصت‌هایی را برای معامله‌گران خود داشته اما شاید برای ایرانیان مقداری این موارد متفاوت باشد:
فارکس برای ایرانیان

موضوع فارکس برای ایرانیان همواره با پیچیدگی‌ها و سؤالات خاصی همراه بوده است. از یک سو، این بازار یک فرصت جهانی برای کسب درآمد به ارزهای خارجی (مانند دلار و یورو) فراهم می‌کند. از سوی دیگر، به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، ورود به فارکس برای شهروندان ایرانی با موانعی روبرو است. تحریم‌ها، ریسک واریز و برداشت و کلاهبرداری از موانع این حوزه در ایران است چرا که بسیاری از بروکرهای معتبر و بین‌المللی به دلیل تحریم‌ها، به کاربران ایرانی خدمات مستقیم نمی‌دهنند  همچنین تحریم‌ها واریز و برداشت پول از ایران را با مشکلاتی روبرو کرده است همین موارد منجر به پدید آمدن بروکرهای قلابی و غیرمعتبر شده است که ریسک کلاهبرداری در این حوزه را بسیار بالا برده است.

اما راه‌حل چیست؟
راه‌حل‌ها و فرصت‌ها

1- انتخاب بروکر مناسب و آموزش کافی و درست

2- در شرایط فعلی تحریم نیز همچنان بروکرهایی هستند که با ایرانی‌ها کار می‌کنند اما باید با احتیاط و تحقیقات کامل با آن‌ها همکاری کنید از طرفی باید آموزش کافی در این بازار ببینید تا با مشکلاتی از قبیل از دست رفتن سرمایه مواجه نشوید.

اما یک مسئله مهم همواره در ایران مطرح بوده و آن‌هم قانونی بودن فارکس هست!!!!

آیا فارکس قانونی است؟ 

در سطح بین‌الملل این بازار یک بازار مالی کاملاً قانونی و شناخته‌شده در سراسر جهان است که تحت نظارت نهادهای regulatory  مانند FCA در بریتانیا،  ASIC  در استرالیا فعالیت می‌کند. اما در ایران وضعیت به این سادگی نیست. از نظر فقهی و قوانین بانک مرکزی، فعالیت در بازارهای مالی بین‌المللی مانند فارکس به طور مستقیم مجاز اعلام نشده است. با این حال، این به معنای غیرقانونی بودن مطلق نیست، بلکه بیشتر به معنای فاقد مجوز بودن آن است. بسیاری از افراد در ایران به صورت شخصی و با پذیرش ریسک‌های مربوطه (از جمله ریسک تحریم و عدم حمایت قانونی داخلی) در این بازار فعالیت می‌کنند.